Loopbaanfitheid vraagt om een leven lang leren
De arbeidsmarkt verandert snel en daarmee ook de eisen aan medewerkers. Om in die dynamiek duurzaam inzetbaar te blijven, is loopbaanfitheid cruciaal: het vermogen om mee te bewegen, te leren en jezelf te blijven ontwikkelen.
Maar hoe geef je dat in de praktijk vorm? En hoe zorgen organisaties en medewerkers er samen voor dat leren vanzelfsprekend wordt in het dagelijks werk? In dit artikel delen TNO-onderzoeker Linda Koopmans en Helma Schuldink, directeur van endit, hun inzichten over wat er nodig is om een cultuur van doorlopend leren te realiseren.
Formeel én informeel leren versterken elkaar
Leven lang ontwikkelen gaat niet alleen over cursussen volgen of diploma’s halen. Volgens onderzoek van TNO (Koopmans, Thielecke en De Geit, 2023) is informeel leren, zoals sparren met collega’s, feedback krijgen of experimenteren met nieuwe taken, minstens zo belangrijk –zo niet belangrijker– als formeel leren. Medewerkers die informeel leren, zijn tevredener, innovatiever en vaker in staat nieuwe stappen te zetten in hun loopbaan. Schuldink ziet dit dagelijks in de praktijk. “Sommige mensen bloeien op in een training, anderen leren juist door te doen. Het werkt alleen als je beide mogelijkheden aanbiedt. Formeel leren geeft de basis, informeel leren zorgt ervoor dat de kennis landt.”
Dat sluit aan bij een bredere trend: steeds meer eenvoudige taken verdwijnen door automatisering en AI. De functies die overblijven vragen meer probleemoplossend vermogen en samenwerking. Dat maakt informeel leren, het sparren en samen uitproberen, extra waardevol.
Loopbaanfitheid in een veranderende arbeidsmarkt
Het Future of Jobs Report voorspelt dat 39% van de huidige vaardigheden in 2030 verouderd is. Tegelijkertijd verschuift de focus naar een skills-based arbeidsmarkt, waarin motivatie en competenties belangrijker zijn dan diploma’s. “Wij zien dat steeds meer bedrijven gemotiveerde medewerkers zelf opleiden voor nieuwe functies”, zegt Schuldink. “Bij endit doen we dat ook met ons traineeship voor loopbaanprofessionals. Het vraagt lef en investering, maar levert duurzame verbinding op.”
Toch is er nog een uitdaging: veel medewerkers trekken zich juist terug door hoge werkdruk en onzekerheid. Ze hebben het gevoel geen ruimte te hebben om stil te staan bij hun ontwikkeling. Koopmans: “Juist dan is het belangrijk dat werkgevers tijd en veiligheid creëren, zodat medewerkers veerkrachtig blijven en wendbaar in hun loopbaan.”
Medewerkers die actief met hun ontwikkeling bezig zijn, voelen zich vaak meer betrokken en gemotiveerd. Ze brengen nieuwe energie en ideeën mee, en weten beter in te spelen op veranderingen. Organisaties die loopbaanfitheid serieus nemen, zien dat terug in de werksfeer en resultaten: teams worden veerkrachtiger, samenwerking verloopt soepeler en kennis blijft langer behouden. Investeren in ontwikkeling versterkt zo niet alleen de medewerker, maar ook de organisatie als geheel.
Samen leren is een gedeelde verantwoordelijkheid
Loopbaanfitheid ontstaat niet vanzelf. Het vraagt inspanning van zowel medewerkers als werkgevers. Werkgevers kunnen daarbij richting geven, ruimte scheppen en steun bieden.
Waarom komt leren bij sommige medewerkers wel en bij anderen niet van de grond? Voor medewerkers voelt leven lang ontwikkelen vaak als een extra verplichting, terwijl ze al veel ballen in de lucht moeten houden. Koopmans noemt vijf aspecten die belangrijk zijn om mensen in beweging te krijgen: “Willen, weten, kunnen, mogen en durven. Iemand moet gemotiveerd zijn, begrijpen waarom ontwikkeling belangrijk is, de competentie hebben om te leren, door de omgeving in staat gesteld worden én het zelfvertrouwen hebben om de stap te zetten. Hier kun je als organisatie op inspelen.”
Koopmans: “Als medewerkers weten waar de organisatie naartoe gaat, tijd krijgen om te leren en ervaren dat hun leidinggevende hen steunt, komt ontwikkeling echt van de grond.”
Dat vraagt ook om een cultuurverandering. Organisaties die bewust ontwikkeltijd inbouwen, zien medewerkers die productiever en innovatiever zijn, en bovendien meer plezier ervaren.
Vijf tips voor loopbaanfitheid
1. Combineer formeel en informeel leren voor optimaal resultaat.
2. Bied variatie, want iedereen leert op zijn eigen manier.
3. Maak leren aantrekkelijk door medewerkers te betrekken en successen te vieren.
4. Begin klein, een korte training of experiment kan al veel opleveren.
5. Zie leren als een gedeelde verantwoordelijkheid van werknemer én werkgever.
Samen vooruitblikken
Loopbaanfitheid is een doorlopend proces. Het gaat niet om losse projecten, maar om een werkcultuur waarin leren vanzelfsprekend is. Schuldink vat het mooi samen: “Je kunt niet stilstaan in je ontwikkeling. Met autonomie, steun en ruimte wordt leren geen verplichting maar juist een aanjager van plezier en groei.”